2. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH

W strukturze oddziaływań profilaktycznych:

a) rada pedagogiczna:

– określa zadania w zakresie profilaktyki,

– określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych,

– dokonuje analizy działalności profilaktycznej,

b) nauczyciele:

– współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych,

– wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną,

– doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych,

c) wychowawca klasy:

– integruje zespół klasowy,

– dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie,

– wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach,

– realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów,

d) dyrektor szkoły:

– monitoruje pracę wychowawców klas i pedagoga w zakresie profilaktyki,

– diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki,

– współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki,

– inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Programie Profilaktyki,

e) pedagog szkolny:

– rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych,

– określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb,

– organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli,

– podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu Wychowawczego Szkoły i Programu Profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli,

– wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z Programu Profilaktyki,

f) rada rodziców:

– Opiniuje Program Profilaktyki,

– Analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki,

– Współpracuje z radą pedagogiczną, dyrektorem szkoły, samorządem uczniowskim,

g) rodzice:

– przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki,

– korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki,

– wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego, nauczania indywidualnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych,

h) organ prowadzący:

– decyduje o zatrudnianiu i wymiarze czasu pracy pedagoga, logopedy,

– współuczestniczy w wyposażaniu szkoły w pomoce dydaktyczne, środki niezbędne do realizacji Programu Profilaktyki.

3. ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH

W realizacji Programu Profilaktyki przestrzegane są następujące zasady oddziaływań profilaktycznych:

a) bezpieczeństwo uczestników:

– respektowanie podmiotowości uczestników,

– poszanowanie ich godności i indywidualności,

– ochrona prywatności i zapewnienie dyskrecji,

– uwzględnianie wieku i poziomu rozwoju uczestników,

– uwzględnianie systemu wartości i stopnia wrażliwości uczestników,

– niestosowanie technik, które naruszają mechanizmy obronne osobowości (terapeutycznych, psychomanipulacyjnych),

– realizatorzy działań profilaktycznych powinni posiadać przygotowanie pedagogiczne,

b) adekwatność oddziaływań:

– działania profilaktyczne powinny być maksymalnie dostosowane do potrzeb i problemów odbiorców oraz mieć wyraźnie określonego adresata,

c) skuteczność:

– działania powinny być zgodne z aktualnym stanem wiedzy z dziedziny, której dotyczą,

– działania powinny wykorzystywać wiedzę dotyczącą sprawdzonych strategii, form i metod oddziaływania,

– działania powinny uwzględniać wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej.

d) rzetelność:

– informacje powinny być rzetelne,

– informacje powinny być dostosowane do poziomu rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego adresata, do jego możliwości percepcyjnych,

– informacje powinny uwzględniać poziom już posiadanej wiedzy (zbyt wczesne wkraczanie z informacjami na temat zagrożeń może podsuwać pomysły na niepożądane zachowania),

– informacje powinny być rzeczowe (odwoływanie się do emocji, np. straszenie, może powodować obronne odrzucanie zagrażających informacji lub też pobudzać ciekawość),

– informacje dotyczące zagrożeń nie powinny być zbyt szczegółowe (aby nie stanowiły instruktażu nieprawidłowych zachowań),

e) głębokość i czas trwania:

– najbardziej skuteczne są działania zintegrowane z programem szkolnym (dydaktycznym i wychowawczym),

– czas trwania oddziaływań i ich intensywność zależą od zdiagnozowanego wcześniej stopnia zagrożenia.

4. ROZPOZNANE CZYNNIKI RYZYKA

Czynniki ryzyka to wszystkie elementy (cechy, sytuacje, warunki) zwiększające ryzyko wystąpienia zachowań problemowych i związanych z nimi szkód. Są one zróżnicowane w zależności od rodzaju problemu objętego profilaktyką (od kilkunastu do ponad stu, w zależności od typu problemu).

Do zbadanych czynników ryzyka należą:

– środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań.

– modelowanie takich zachowań w domu i w szkole.

– grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne.

– słabe wyniki w nauce.

– brak celów życiowych.

– dostęp do środków i substancji psychoaktywnych.

5. ZACHOWANIA RYZYKOWNE I ICH PRZYCZYNY

Zachowania ryzykowne, to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji psychologicznych, społecznych i zdrowotnych.

6. CZYNNIKI CHRONIĄCE

Czynniki chroniące, to wszystkie elementy osłabiające oddziaływanie czynników ryzyka.

Wymienia się w tym kontekście:

– silną więź z rodzicami, opiekę dorosłych,

– zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawczą,

– praktyki religijne,

– zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm,

– konstruktywną grupę rówieśniczą, autorytety.

7. CELE PROFILAKTYKI SZKOLNEJ

1. Ochrona uczniów przed zagrożeniami rozwoju.

2. Reagowanie na pojawiające się zagrożenia.

3. Poprawa relacji między uczniami poprzez niwelowanie przejawów przemocy psychicznej.

4. Profilaktyka zagrożeń.

5. Poprawa dyscypliny pracy nauczycieli.

6. Podejmowanie działań na rzecz wzmocnienia pozytywnych postaw ucznia

7. Ustalenie właściwych proporcji między prawami i obowiązkami uczniów,

8. Promowanie pozytywnych wzorców postaw i zachowań wśród uczniów i wychowanków.

9. Podejmowanie szybkich i trafnych działań interwencyjnych w sytuacjach zagrażających uczniom.

10. Udzielanie pomocy uczniom pokrzywdzonym oraz objęcie wzmożonym nadzorem i opieką wychowawczą uczniów sprawców przemocy.

11. Stały monitoring sytuacji wychowawczej w szkole ukierunkowany na identyfikowanie obszarów zagrożeń.

12. Reagowanie nauczycieli na wszystkie, nawet najdrobniejsze przejawy naruszenia przez uczniów zasad zachowania, dyscypliny szkolnej, w szczególności na przemoc fizyczną, agresję, używanie wulgarnych wyrazów i zwrotów, wulgarne gesty.

13. Wdrażanie wypracowanych procedur postępowania nauczycieli w sytuacjach szczególnie niebezpiecznych zachowań uczniów.

14. Praca nad rozwojem kompetencji nauczycieli w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania zjawiskom agresji fizycznej i psychicznej na terenie szkoły.

15. Integrowanie środowiska szkolnego (uczniów, nauczycieli, rodziców) wokół rozwiązywania problemów wychowawczych, występujących w szkole.

16. Wdrożenie w szkole programu „Zero tolerancji dla przemocy w szkole”, promującego szkołę bez zjawisk takich jak: przemoc fizyczna i psychiczna, używki, lekceważenie nauczycieli i obowiązków szkolnych, wagary itp.

17. Powołanie szkolnego koordynatora ds. bezpieczeństwa, integrującego działania wszystkich podmiotów szkolnych (uczniów, nauczycieli, rodziców) oraz współpracującego ze środowiskiem zewnętrznym na rzecz bezpieczeństwa.

18. Powołanie przez samorząd uczniowski z grona pedagogicznego rzecznika praw ucznia, interweniującego w przypadku pojawienia się zjawiska nierównego traktowania uczniów.

19. Systematyczne analizowanie sytuacji wychowawczej przez powołane na pierwszym i drugim etapie edukacyjnym stałe komisje wychowawcze.

8. ZADANIA PROFILAKTYKI SZKOLNEJ

Do zadań profilaktyki szkolnej należy:

– dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie racjonalnego wyboru,

– pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych,

-rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną,

– reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy,

– pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą,

– nawiązanie kontaktu z rodzicami.

9. ODDZIAŁYWANIA PROFILAKTYCZNE

Zadania z zakresu profilaktyki w roku szkolnym 2014/2015

10. EWALUACJA PROGRAMU

Oceny efektów realizacji Program Profilaktyki, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzanej przez zainteresowane podmioty, dokonuje się w trakcie posiedzeń Rady Pedagogicznej – podsumowujących pracę w danym roku szkolnym. Wynikające z oceny wnioski, przekazywane są do wiadomości Rady Rodziców. Ocenie poddawane są następujące elementy:

– funkcjonowanie pomocy pedagogicznej,

– tematyka pedagogizacji rodziców uczniów na spotkaniach z wychowawcami klas,

– realizacja zaleceń zawartych w orzeczeniach poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz poradni specjalistycznych,

– realizacja tematyki profilaktyki zawartych w planach pracy wychowawców klas,

– udział nauczycieli w formach zewnętrznego doskonalenia zawodowego z zakresu profilaktyki,

– problematyka profilaktyki w ramach WDN-u,

– innowacje i projekty wychowawcze w zakresie profilaktyki,

– realizacja programów profilaktycznych,

– występowanie czynników, rodzajów i przyczyn zachowań ryzykownych,

– występowanie czynników chroniących.

Podstawę dla formułowania ocen realizacji Programu Profilaktyki stanowią: narzędzia stosowane w ramach wewnętrznego mierzenia jakości pracy: sprawozdania z realizacji planów, analizy, dane statystyczne, obserwacje, hospitacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie, wnioski, zgłoszone innowacje i projekty działań, programy, scenariusze, dezyderaty, wykazy itp.